نتیجه کارآزمایی بالینی ژن درمانی با سلول های بنیادی در درمان ALS نویدبخش بوده است
محققان Cedars-Sinai با استفاده از سلول های پشتیبان و پروتئین محافظی که می تواند از سد خونی مغزی عبور کند، یک درمان تحقیقاتی ایجاد کرده اند. این ترکیب از سلول های بنیادی و ژن درمانی می تواند به طور بالقوه از نورون های حرکتی بیمار در نخاع بیماران مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک، به نام ALS یا بیماری لو گریگ، یک اختلال عصبی کشنده محافظت کند.
در اولین آزمایش در نوع خود، تیم Cedars-Sinai نشان داد که ارائه این درمان ترکیبی در انسان بی خطر بوده است. این یافته ها امروز در مجله معتبر Nature Medicine گزارش شد.
نویسنده ارشد و مسئول مقاله، استاد علوم زیستی و پزشکی، می گوید: “استفاده از سلول های بنیادی یک راه قدرتمند برای رساندن پروتئین های مهم به مغز یا نخاع است که در غیر این صورت نمی توانند از سد خونی مغزی عبور کنند. ما توانستیم نشان دهیم که م
این محصول مبتنی بر سلول های بنیادی مهندسی شده را می توان به طور ایمن در نخاع انسان پیوند زد. و پس از یک بار تجویز، این سلول ها می توانند زنده بمانند و پروتئین مهمی را برای بیش از سه سال تولید کنند که برای محافظت از نورون های حرکتی که در بیماری ALS می میرند شناخته شده است.”
سلول های مهندسی شده با هدف حفظ عملکرد پا در بیماران مبتلا به ALS، به طور بالقوه یک گزینه درمانی قدرتمند برای این بیماری هستند که باعث فلج پیشرونده عضلانی می شود و توانایی حرکت، صحبت و تنفس را از افراد سلب می کند.
بر اساس داده ها، هیچ یک از ۱۸ بیمار تحت درمان با این روش درمانی – که توسط دانشمندان Cedars-Sinai توسعه داده شده است – پس از پیوند عوارض جانبی جدی را تجربه نکردند.
در این مطالعه از سلول های بنیادی که ابتدا در آزمایشگاه طراحی شده بودند برای تولید پروتئینی به نام فاکتور نوروتروفیک مشتق از رده سلولی گلیال (GDNF) استفاده شد. این پروتئین میتواند به بقای نورونهای حرکتی کمک کند که کنترل کننده حرکت از طریق ارسال سیگنالهای مغزی یا نخاعی به عضله هستند.
در بیماران مبتلا به ALS، سلولهای گلیال بیمار کمتر از نورونهای حرکتی حمایت میکنند و این نورونهای حرکتی به تدریج تحلیل میروند که منجر به فلج اندام میشود.
با پیوند سلولهای بنیادی تولیدکننده پروتئین مهندسی شده در سیستم عصبی مرکزی، جایی که نورونهای حرکتی آسیبدیده قرار دارند، این سلولهای بنیادی میتوانند به سلولهای گلیال حامی جدید تبدیل شوند و پروتئین محافظ GDNF را آزاد کنند که به زنده ماندن نورونهای حرکتی کمک میکند.
پابلو آوالوس گفت: “GDNF به خودی خود نمی تواند از سد خونی مغزی عبور کند، بنابراین پیوند سلول های بنیادی که GDNF ترشح می کند روش جدیدی برای کمک به رساندن پروتئین به جایی است که برای محافظت از نورون های حرکتی باید برود. از آنجایی که آنها برای ترشح GDNF مهندسی شدهاند، ما یک رویکردی با اهداف دوگانه را هدایت میکنیم که در آن سلولهای جدید و پروتئین میتوانند به نورونهای حرکتی در حال مرگ کمک کنند تا در این بیماری بیشتر زنده بمانند.”
هدف اولیه این کارآزمایی این بود که اطمینان حاصل شود که انتقال سلولهایی که GDNF را به نخاع ترشح میکنند، هیچ مشکل ایمنی یا تأثیر منفی بر عملکرد پا نداشته باشد.
از آنجایی که بیماران مبتلا به ALS معمولا قدرت هر دو پا را با سرعت مشابهی از دست می دهند، محققان این محصول ژن درمانی مبتنی بر سلول های بنیادی را تنها به یک سمت نخاع پیوند زدند تا اثر درمانی روی پای تحت درمان مستقیماً با پای درمان نشده مقایسه شود.
این تیم یک دستگاه تزریقی جدید را برای تحویل ایمن محصول ژن درمانی مبتنی بر سلول های بنیادی به نام CNS10-NPC-GDNF به نخاع بیماران توسعه دادند.
پس از پیوند، بیماران به مدت یک سال تحت نظر قرار گرفتند تا تیم بتواند قدرت پاهای تحت درمان و درمان نشده را اندازه گیری کند. هدف از این کارآزمایی آزمایش ایمنی رویکرد درمانی بود که تأیید شد، زیرا هیچ اثر منفی بر قدرت عضلانی پای تحت درمان در مقایسه با پای درمان نشده وجود نداشت.
جانسون گفت: “ما هیجان زده هستیم که ایمنی این روش را ثابت کردیم، اما باید در بیماران بیشتری این رویکرد انجام شود تا کارایی را واقعا ارزیابی کنند، که بخشی از مرحله بعدی مطالعه است. اثبات اینکه ما سلول هایی داریم که می توانند برای مدت طولانی زنده بمانند و در بیمار ایمن هستند، بخش کلیدی در پیشبرد این درمان تجربی است.”
در حالی که هیچ عارضه جانبی جدی وجود نداشت، تیم تحقیقاتی دریافت که در برخی بیماران سلولها در نخاع بیش از حد بالا رفته و به نواحی حسی ختم میشوند که ممکن است منجر به مواردی از درد شود. آنها همچنین رشد توده های خوش خیم مرتبط با پیوند سلولی را در برخی موارد مشاهده کردند. نویسنده ارشد مقاله خاطرنشان کرد: این در مطالعات آینده با هدف گذاری عمیق تر و رویکرد جراحی متفاوت مورد توجه قرار خواهد گرفت.
محققان منتظرند تا به زودی مطالعه جدیدی را با بیماران بیشتری آغاز کنند. آنها قسمت پایینی نخاع را هدف قرار می دهند و بیماران را در مراحل اولیه بیماری وارد مطالعه می کنند تا شانس مشاهده اثرات عملکرد سلول ها بر پیشرفت ALS را افزایش دهند.
تیم Cedars-Sinai همچنین از سلولهای بنیادی ترشحکننده GDNF در آزمایش بالینی دیگری برای ALS، پیوند سلولها را به ناحیه خاصی از مغز، به نام قشر حرکتی که شروع حرکت در دست را کنترل میکند، استفاده میکند. آنها اخیراً اولین مورد از ۱۶ بیمار را در مطالعه جدید تحت درمان قرار داده اند که عمدتاً با هدف نشان دادن ایمنی و همچنین ارزیابی اثراتی بر استفاده از دست در طول زمان انجام شده است.